De atmosfeer is van groot belang voor onze aarde. Zonder zou de aarde niet bewoonbaar zijn. Maar uit welke elementen is ze samengesteld en wat doet ze precies?
Indeling van de atmosfeer
De atmosfeer is als het ware een gaslaag om onze aarde. Ze zorgt voor de nodige zuurstof, voor bescherming tegen meteorieten en schadelijke stralingen zoals UV-straling. Ze houdt warmte vast zodat er op aarde een leefbare temperatuur heerst voor mensen, dieren en planten. Maar de atmosfeer is veel meer dan enkel en alleen een gaslaag.
Ze bestaat uit vier deellagen:
Tussen het aardoppervak en ongeveer 10 kilometer hoogte ligt de troposfeer. Deze eerste laag in de atmosfeer is verantwoordelijk voor ons weer. Hoe dichter men de grens van 10 kilometer bereikt, hoe kouder het wordt. De troposfeer zorgt ook voor de vorming van luchtdruk. De luchtdruk is groter naargelang men zich hoger op het aardoppervlak bevind.
Tussen de 10 en 50 kilometer hebben we een andere laag, de stratosfeer. In tegenstelling tot de troposfeer verhoogt de temperatuur naarmate de grens van 50 kilometer genaderd wordt. De stratosfeer wordt ook wel eens de bandenlaag genoemd. Deze naam heeft ze te danken aan de drie gaslagen waaruit ze gevormd is. De middelste staat bekend als de ozonlaag. De ozonlaag is essentieel voor het voortbestaan van mensen, dieren en planten. Ze beschermd ons voornamelijk tegen UV-straling. Zonder de ozonlaag zouden de mensen, dieren en planten schade ondervinden in hun cellen, die zouden afsterven. Het gat in de ozonlaag boven Zuid-Afrika bijvoorbeeld, is de oorzaak van de vele huidkankers die blanke mensen oplopen in die regio. De Afrikanen zelf zijn zodanig geëvolueerd naar de sterke zon doorheen de geschiedenis dat bijna niemand er last van ondervindt. Een goede zonnecrème wordt aangeraden!
De derde laag van de atmosfeer, de mesosfeer, ligt tussen 50 en 80 kilometer van het aardoppervlak verwijderd. Hier bevindt zich het dieptepunt van de temperatuur in de atmosfeer. De mesosfeer is vooral verantwoordelijk voor het afremmen en verbranden van meteorieten die koers naar aarde zetten. Deze laag wordt ook wel eens de tussenlaag genoemd.
De vierde en laatste laag heet de thermosfeer. Maar de term thermosfeer is nog niet allesomvattend. Om precies te zijn heet deze laag de thermosfeer, de ionosfeer en de exosfeer. De termen spreken voor zich. De thermosfeer benadrukt de grote temperatuur in deze laatste laag van de atmosfeer. Exosfeer betekent dat dit uiteraard de buitenste laag is van het geheel aan sferen en de ionosfeer houdt verband met het poollicht. Poollicht ontstaat doordat kosmische deeltjes (bijvoorbeeld zonlicht) in botsing komen met onze atmosfeer. Hierdoor ontstaat een elektrische geladenheid en zien wij, wat wij noemen, het poollicht.
Samenstelling van onze atmosfeer
De atmosfeer bestaat uit vele verschillende deeltjes:
Distikstof
Deze stof is noodzakelijk voor de plantengroei op aarde. Stofdeeltjes ontstaan door winderosie, vulkanisme en verbranding van meteorieten. Deze deeltjes zorgen voor de verstrooiing van het zonlicht.
Co2
Co2 komt in onze atmosfeer terecht door fotosynthese en de verbranding van fossiele brandstoffen. Ze is verantwoordelijk voor het vasthouden van heel wat warmte in onze atmosfeer. Dit wordt het broeikaseffect genoemd.
Tri-zuurstof
Tri-zuurstof klinkt ons bekender in de oren als ozongas. Maar ze wordt jammer genoeg afgebroken onder invloed van CFKs, afkomstig van de mens. Gelukkig is de productie van CFKs vandaag de dag ten strengste verboden. Deze afbraak is onder andere verantwoordelijk voor het gat in de ozonlaag.
Waterdamp
Uiteraard is ook waterdamp aanwezig in de atmosfeer. Die is verantwoordelijk voor de neerslag en wolkenvorming.
Zuurstof
Als laatste is er nog de zuurstof zelf, die wij inademen. Dagelijks verantwoordelijk voor het in stand houden van het menselijke ras, de dieren en de planten op aarde.
© 2011 - 2024 Dictator, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ozon en ozonlaag, wat is het verschil?Iedereen heeft al wel eens gehoord van ozon en ozonlaag. Maar wat is nu juist het verschil en wat zijn de gevolgen ervan…
Terravorming van Mars, een grote uitdagingTerravorming (terraforming), het zijn niet enkel schrijvers van sciencefictionverhalen die erover nadenken. Ook veel wet…
Het weer: de rol van waterRegen wordt niet altijd gewaardeerd, maar toch zijn deze druppels die je tot op het vel nat kunnen maken van essentieel…
De atmosfeer: onderverdelingDe atmosfeer is onderverdeeld in verschillende lagen(mesosfeer, stratosfeer,troposfeer, thermosfeer) die hier besproken…
André Kuipers, de Nederlandse astronautOp woensdag 21 december 2011 ging de Nederlandse astronaut André Kuipers voor 5 maanden de ruimte in. Hij ging voor de t…
Waarom we maar één kant van de maan zienWe zijn niet anders gewend, maar hoe komt het eigenlijk dat de maan dag-in dag-uit dezelfde kant naar de aarde toekeert?…
Bronnen en referenties
- Inleidingsfoto: Skeeze, Pixabay
